Growbox havalandırılması, bitkilerin kapalı koşullarda yetiştirmenin en önemli yönlerinden biridir, çünkü birden fazla parametreyi bir kerede etkiler: sıcaklık, nem ve CO2 seviyesi.

Enerji tasarruflu hafif ısı yayımına sahip lambalar kullanıldığında bile, uygun havalandırma sistemi olmadan, growbox’taki sıcaklık ve nem oranı normu aşabilir. Kötü havalandırma kaçınılmaz olarak kök sistemi hastalıkları, sıcaklık yanığı, küf ve diğer mantar türevlerinin oluşumu, örümcek akarları ve diğer davetsiz misafirlerin tezahürüne katkıda bulunur.

İyi bir havalandırma sistemi çeşitli faktörleri olumlu şekilde etkiler:

• Büyümeyi hızlandırır ve verimi arttırır, örneğin transpirasyon sonucu (aşağıda okuyun);
• Sıcak, nemli havayı, taze ve kuru olanıyla değiştirerek yetiştirme ortamındaki nemi ve sıcaklığı kontrol etmenizi sağlar;
• Bitkileri mantarlardan ve zararlılardan korur, oluşumlarına katkıda bulunan havayı değiştirir – durgun sıcak ve nemli hava;
• Bitkinin kök sistemini güçlendirir;
• Taze karbondioksit akışını teşvik eder.

Doğru dolaşımın önemi

Yetiştirme kutusunda veya çadırındaki koşullar, doğal yaşam koşullarından büyük ölçüde farklılık göstermektedir. Neyse ki doğru ayarlanmış hava sirkülasyonu sayesinde, sadece doğal koşulları taklit etmekle kalmayıp, aynı zamanda bitkilerinizi güçlendirerek onları iyileştirme şansımız var.

Bitkilerde transiparsyon adı verilen, düzenli olarak nem ayırma işlemi gerçekleşmektedir. Yaprakların etrafındaki hava akışı fazla nemi onlardan uzaklaştırarak, bitkilerin daha fazla su emmesine (ve bununla birlikte besin maddelerini) erişmesine yardımcı olur. Fazla nemin ortadan kaldırılması ayrıca kenevirin küf ve mantarlardan korunmasına yardımcı olur.

Bitki ve toprağın etrafındaki hava akımları toprağın üst tabakasını kurutarak, örümcek akarları ve mantar sivrisineklerinin üremesini zorlaştırır ve yaprakların etrafında uçmalarına izin vermez. Toprağın üst katmanını hava sirkülasyonu ile kurutarak, toprağın geri kalanını nemli tutar ve bitkinin serbestçe beslenmesine izin verir.

Egzoz havalandırması ile birlikte uygun dolaşım, su buharının ve ısının eşit olarak dağılmasına yardımcı olur ve yetiştirme alanının içindeki sıcak veya nemli alanların oluşmasını önler. Buna ek olarak egzoz havalandırması growbox’ta düzenli hava değişimi, karbondioksit takviyesi ve büyüme için uygun nem ortamı sağlar.

Growbox içindeki bitkiyi sürekli sallayan ve eğen hafif rüzgar, bitkinin kök sistemini “eğiterek” daha güçlü ve sürdürülebilir hale getirir. Bu özellikle üzerinde asılı sömeklerin çiçeklenme sırasında yeterince ağırlaşan büyük bitkiler (1,5 metreden fazla) yetiştirmeyi planlıyorsanız geçerlidir.

Fan kurulumu

İyi kurulmuş fanlar, iyi bir havalandırma sisteminin temelidir. Fanları yerleştirirken göz önünde bulundurmanız gereken en önemli faktörler şunlardır:

• Mantarlara ve küflere karşı uygun koruma sağlamak için, rüzgar bitkiyi hem alttan hem de üstten üflemelidir;
• Tüm fanları çalıştırarak growbox’taki alanı dikkatlice kontrol edin. Yeterince temiz hava almayan yerler varsa, fanların yerini değiştirmeyi veya güçlendirmeyi düşünün;
• İyi dolaşım sağlamak için küçük salınımlı (dönen) fanlar idealdir. Nispeten ucuzdurlar ve havayı uzun süre tek bir yere yönlendirmeden oldukça geniş bir alanda hafif bir esinti sağlayabilirler.

Bitkinin mümkün olan en iyi şekilde havalandırılmasını sağlamak için çok fazla istekli olabilirsiniz. Ancak her şeyde olduğu gibi, ölçüyü bilmek gereklidir. Çok şiddetli rüzgar bitkilerde “rüzgar yanığı” yapabilir. Bitki rüzgâr yanığı aldıktan sonra, yapraklar aşağı doğru bükülür ve pençelere benzer hale gelirler.

Bu oldukça yaygın bir semptomdur. Bitkide bir dizi sorunda ortaya çıkabilir, bitkinin yetersiz veya aşırı sulanması veya aşırı nitrojen doygunluğu. Yapraklarınızın rüzgâr yanığından mı deforme olduğunu anlamak için, “pençelerin” konumunu dikkat ediniz, aynı yerde odakladılarsa, rüzgâr yanığı olma ihtimali var. Etkilenen yapraklar fana yakınsa ve öteki yapraklar normal ise, kesinlikle rüzgâr yanığıdır.

Egzoz fanı seçimi

İyi üfleme – yüksek hasat verimi getiren ana faktörlerden biridir. Growbox’unuz hiç ısınmasa bile, egzoz fanı sisteminin kurulumu yine de gereklidir. Sadece aşırı sıcaklıkla savaşmakla kalmaz, aynı zamanda growbox ve dış ortam arasında hava değişimini sağlar, bu da kenevir için önemlidir, çünkü sadece lambanın ışığı ile değil, aynı zamanda oksijen ve karbondioksit ile de beslenir.

Doğru havalandırmanın temeli – havayı çatlaklar ve yarıklardan geçirmekten alıkoyan alçak basınç veya seyreltme bölgesi yaratarak sadece fan deliklerinden dışarı çıkmasını sağlamaktır. Egzoz sisteminize aktif karbon filtresi ekleyerek ve doğru basıncı oluşturarak, kokudan neredeyse tamamen kurtulabilirsiniz.

Böyle bir bölge oluşturmak için en az bir egzoz fanı kullanmalısınız. İyi bir fan, growbox’taki havayı 1- 3 dakika içinde tamamen değiştirmek için yeterli güce sahip olmalıdır. En kötü durumda hava 5 dakika içinde tamamen yenilenmelidir, daha yavaş dolaşım kenevir büyüme oranını azaltır ve istenmeyen kokuların artmasına neden olabilir. İdeal koşullar, bir dakikadan daha kısa sürede yetiştirme ortamındaki havanın tamamen değişmesidir.

Tasarıma bağlı olarak hem egzoz fanı hem de kana tipi kullanılabilir. Kanal tipi fanın farkı, hem bağlantı girişine hem de çıkışına sahip olması ve sıklıkla daha düşük çalışma gürültü oranına sahip olmasıdır.

Fanların gücü genellikle saatte metreküp (m3\h) olarak ölçülür. Yurt dışından bir fan sipariş ettiğinizde “Dakika Başına Küpsel Uzunluk” anlamına gelen CFM kısaltmasıyla karşılaşabilirsiniz. Bir kübik metre yaklaşık 35 kübik feet’e eşittir. Bunları bildiğinizde belirli bir fanın gücünün sizin için uygun olup olmadığını kolayca hesaplayabilirsiniz. Kolaylık sağlamak için, genel olarak kabul edilen değerleri sunuyoruz:

1 m3/ saat = 0,58 CFM
1 CFM = 1,72 m3/saat

Basit bir örnekte egzoz fanının gücünü hesaplayalım:

Küçük standart box 60x60x150cm.
60cm = 0.6m
150cm = 1.5m
V (hacim) = 0.6m x 0.6m x 1.5m = 0.54 m3’tür

Boks hacmimiz 0,54 metreküptür. Bu hacim için hangi fanın uygun olduğunu anlamak için egzoz sistemini incelemeniz gerekir. Hava egzoz fanından çıktıktan sonra, kısa bir yol kat ediyorsa (en yakın pencereye 20 santimetrelik bir borudan), boks hacmini iki ile çarpın. Hava yolu çok daha karmaşıksa, özellikle dönüşler varsa, box hacmini 3 ile çarpınız.

Boksumuzun kısa bir egzoz atılım yolu olduğunu varsayalım ve hacmi 2 ile çarpalım;
V = 0.54 x 2 = 1,08m3

Hava dakikada 1 kez veya saatte 60 kez değişmelidir ve tahmini hacim uygun olmalı ≈1m3.
Gerekli fan performansını hesaplamak için, hacmi saatte hava değişimlerinin sayısı ile çarpın:
1.08 m3 x 60 = 64,8m3/saate

Bu nedenle 60x60x150 box için 65 veya daha fazla m3\saat (veya ≈40 CFM) fan performansı mükemmeldir. Uygun koşullar arasında kutudaki havanın 2 – 3 dakika içinde değişmesi olduğundan, 30 m3\saat kapasiteli bir fan bile kullanabilirsiniz. Ekstra gürültü ve elektrik faturalarından rahatsız olmadığınız sürece, daha büyük güç fanlarını küçük yetiştirme kutularına koymaktan çekinmeyiniz. Egzoz fanları doğrudan hava akışını bitkiye yönlendirmezler ve böylece rüzgar yanığı tetikleyemezler.

Küçük ipucu: eğer bütçeniz el veriyorsa, küçük growboxlar’da bile güç regülatörlü bir kanal fanı kullanmak en iyisidir. Misafirlerin gelişi sırasında minimum devir ayarlanabilir, böylece cooltube içindeki HPS lambanın soğutma verimliliği kaybolmadan, istenmeyen dikkatten kaçınabilirsiniz.

Büyük bir growbox veya tüm bir odayı kullanmayı düşünüyorsanız, havalandırma konusuna daha dikkatli bir şekilde yaklaşmalısınız. Açık alana giden hava yolu bir metreden fazla ise, özellikle de kıvrımlar ve dalgalanmalar bulunuyorsa, ek hızlandırma fanları takmayı düşünmelisiniz. Yetiştirme sizin için hobiden başka bir şey değilse, yukarıda bahsedilen güç sizin için yeterli olacaktır.

Hava girişi

Growbox’unuza hava girişi şartlı olarak iki türe ayrılabilir – pasif ve aktif.

Pasif giriş – küçük ve orta büyüklükteki growbox için en kolay ve en ucuz seçenektir, çünkü hiçbir hesaplama veya maliyet gerektirmez. Bu durumda temiz hava egzoz fanı tarafından emilecektir (yukarıdaki resme bakın, orta resim).

Pasif hava giriş deliklerinin boyutu, fanınızın monte edildiği çıkış deliğinin boyutunu aştığından emin olmak önemlidir, aksi takdirde seyreltme çok büyük olabilir ve bitkiler havasız kalabilir. Birçok yetiştirme çadırı birkaç pasif delik ile donatılmıştır, bu durumda ortak çaplarını hesaplayınız.

Aktif giriş bir emme fanının varlığına bağlıdır ve tüm havalandırma sisteminin doğru olarak hesaplanmasının şemasını çıkarmak karmaşıklaşabilir. Giriş deliklerinin çıkış delikleriyle yaklaşık olarak aynı boyutlarda olması veya daha küçük olması durumunda gerekebilir. Aynı zamanda “giriş ve çıkış” cihazlarının aynı güce sahip olması gerekli değildir. Emme fanı, çıkış fanından %20 – 30 daha az güce sahip olabilir.

Havalandırmanın düzgün çalışmasının sonucu, duvarları içbükey olan, sıkıştırılmış bir yetiştirme çadırıdır. Duvarlar dışa doğru bükülürse ve yetiştirme çadırının şekli açıkça şişerse, içindeki basınç etrafından daha yüksektir ve hava herhangi bir yarıktan dışarıya çıkmaya çalışacaktır. Bu durumda çiçeklerin kokusu kaçınılmaz bir şekilde filtreden kaçacaktır.

Hava girişinin ana kuralı – giriş deliği (veya delikleri) growbox’un alt kısmında, çıkış delikleri – üstte, tercihen giriş deliklerinin karşısında olmalıdır. Böylece hava akış yolu mevcut tüm alandan geçecek ve tüm growbox’u mümkün olduğunca verimli bir şekilde temizleyecektir.

Havalandırma ile hava nemi kontrolü

Yukarıda transpirasyon adı verilen bir süreçten bahsetmiştik. Özü, özel gözenekler aracılığıyla yapraklardan nemi buharlaştırmaktır. Böylece herhangi bir bitki her zaman odadaki nemi arttıracaktır. Bitki ne kadar büyük olursa, o kadar fazla nem üretir.

Bu bitkinin besin sürecinin önemli bir parçasıdır. Terleme gözenelerinden bitki oksijen ve karbondioksiti emer ve yerine su parçacıkları bırakır. Bitkinin transiparsyon sürecinin gerçekleştiği bir odada, nem sürekli olarak artacaktır. Bunu izlemeniz gerekir, çünkü bitki hayatının her aşaması, kendi özel nem dengesini gerektirir. İşte kenevir büyümesinin her aşamasında izin verilen nem göstergelerinin kısa bir tablosu:

• Çimlenme sonrası ilk günler veya klonlama — 70 – 80%;
• Vejetasyon (büyüme) – 40 – 70%;
• Çiçeklenme – 40 – 50%;
• Çiçeklenmenin son aşaması – 40’tan daha az.

İyi bir havalandırma sistemi nem kontrolünü basitleştirerek, nem oranını kısmen etkilemenize yardımcı olacaktır. Nem çok yüksekse –çıkış fanı gücünü arttırın (kontrollü devir fanı satın almak için başka bir neden). Doğru hava basıncını ve geri tepmesini growbox’unuzda ayarlayarak, zamanla yetiştirme ortamındaki nem seviyesini çevre seviyesine düşürmeyi başarırsınız. Yetiştirme ortamının etrafında yüksek nem ortamı varsa, yetiştirme ortamındaki nem seviyesine bu yolla düşüremezsiniz. Eğer yetiştirme kutunuz balkonda %60 nem ortamında ise, en azından çiçeklenme dönemi için onu azaltmanın ek yollarını düşünmelisiniz.

Kutunun içindeki nemi arttırmak için havalandırma gücünü azaltın (veya bir süre için tamamen kapatın). Bununla birlikte bitkiyi uzun süre temiz hava olmadan bırakmayınız – nefes alacak havası olmayacaktır. İstikrarlı bir nem seviyesini korumak için, havalandırma gücünü geceleri azaltabilirsiniz. Bu dönemde fotosentez olmaz ve transpirasyon’dan sorumlu gözenekler kapalıdır. Bu durumda bitki daha az nem yayar ve ek nem düşürme araçlarına ihtiyaç duymaz.