Norveçli bilim adamı, «Proceedings of the National Academy of Sciences» dergisinde yayınlanan bir makalede, gençlerde esrar kullanımı entelektüel yeteneklerinin azalması ile, yakın zamanda bilimsel çalışmalarda da belirtildiği gibi, bu maddenin beyin hücreleri üzerindeki etkisinden ziyade, olumsuz sosyal koşullarla açıklanabileceğini söyledi.

Ağustos 2012’de, Durham (ABD) şehrinde Duke Üniversitesi’nden Dr. Madeline Meier liderliğindeki bir grup bilim adamı, gençlikte esrar kullanımının zihinsel kapasitede düşüşe neden olduğunu öne sürdü. Hesaplamalara göre esrarın düzenli olarak kullanımı, IQ’da yetişkinlikte 8 – 10 puanlık bir düşüşe neden olduğu ortaya çıktı.

Oslo’daki Ragnar Frisch ekonomik araştırma merkezinden Norveçli sosyolog Ole Røgeberg, bu bulguların doğruluğundan şüphe duydu ve Dr. Meier ve meslektaşlarının makalelerinde kullandıkları bulguları, Yeni Zelanda Dunedin kentinde esrar kullanım verilerini yeniden analiz etti.

1980’lerden bu yana şehirde, 1972 ve 1973 doğumlu binden fazla vatandaşın yer aldığı uzun ve büyük ölçekli sosyolojik çalışma yürütülmektedir. Bu çalışma sırasında kentsel hizmetler katılımcılarının IQ seviyesini 13 yaşından itibaren ölçmeye başladılar ve yetişkinlikte esrar kullanımı için düzenli olarak anonim anketler yaptılar.

Ole Røgeberg’ın belirttiği gibi, «Meier ve meslektaşları Dunedin’in sosyal hizmetleri tarafından toplanan istatistikleri incelerken çeşitli metodolojik hatalar yaptılar. Analizlerinde Yeni Zelandalıların sosyoekonomik durumunu ve etnisiteleri de dahil olmak üzere, çalışmanın sonuçlarını çarpıtabilecek birçok önemli değişken göze alınmadı.» dedi.

Genel olarak bu şehirde esrar severlerin çoğu istikrarlı bir şekilde düşük gelirli, yoksul ailelerden geliyor. Røgeberg «diğer istatistiksel çalışmaların düşük gelirli insanların, nüfusun daha zengin katmanlarına kıyasla, düzenli esrar kullanımına geçiş yapma olasılığının daha fazla olduğunu, çeşitli çalışmalarda kanıtlandı.»

Bu fikirle yönlendirilen makalenin yazarı, maddi durum ile istatistikteki entelektüel yeteneklerin azalması arasındaki ilişkiyi bulmaya çalıştı. Bunu yapmak için Dunedin sakinlerini sosyoekonomik statülerine bağlı olarak, birkaç gruba ayırdı ve IQ’larının nasıl değiştiğini izledi.

Karşılaştırma zengin ve fakir Yeni Zelandalılar arasındaki IQ düşüş seviyesinde canlı farklılıklar gösterdi. Ortalama olarak düşük gelirli insanlarda IQ seviyesi, zengin Dunedain sakinlerine göre daha fazla azaldı. Røgeberg, bu fenomeni esrar kullanımı ile değil, yoksul insanların mezun olduktan sonra eğitime devam etmek için bir fırsat ya da arzuya sahip olmadıkları ve çalışmalarının düşük düzeyde entelektüel aktivite gerektirdiği gerçeğiyle ilişkilendirilmektedir.

Bilim adamına göre bulguları, bazı Dunedain sakinlerinde esrar kullanımının, IQ’da düşüşün tek veya belirleyici nedeni olmadığını açıkça göstermektedir. Ona göre bu fenomenin en olası nedenleri yoksulluğa eşlik eden tipik risklerdi – işsizlik, suçla sürekli temas, yetersiz eğitim ve diğer sosyoekonomik faktörler.